Turf in de tuinbouw
Turf is al jarenlang één van de belangrijkste grondstoffen in potgrond in de tuinbouw. Dit komt omdat de eigenschappen van turfrijke potgrond gemakkelijk zijn aan te passen naar de noden van verschillende teelten. Er bestaat op die manier een groot aanbod aan potgrond. De ene met wat meer meststoffen dan de ander. Denk maar aan stek- en zaaigrond, orchideeëngrond, kamerplantenpotgrond, universele potgrond... .
Toch heerst een bezorgdheid over het gebruik van turf als kweekmedium in de tuinbouw. Er heerst een stopzetting op de ontginning van turf. Maar wat dan met de teelt van onze planten? Daarom presenteren wij u graag onze turfvrije potgrond.
Van turf naar turfvrij
Wat is turf?
Turf bestaat uit koolstof. Deze koolstof is afkomstig van opeengestapeld plantenmateriaal dat decennia lang heeft kunnen rijpen tot turf. Deze opeenstapeling van plantenmateriaal gebeurt in moerasgebieden die verzadigd zijn met water. Deze gebieden worden ook veengebieden genoemd.
Turf als koolstofbron
Nu u weet dat turf een brok koolstof is die in de bodem te vinden is, doet dit u dan ook niet denken aan steenkool? Of bruinkool? Indien turf nog ettelijke jaren blijft rijpen in de grond, wordt eerst bruinkool en vervolgens steenkool gevormd. Met andere woorden turf is eveneens een fossiel materiaal. Dit betekent dat dit materiaal eindig is. De ontginning kan dus niet eeuwig blijven doorgaan.
​
Turf werd vroeger gebruikt als isolatiemateriaal, maar ook als brandstof om huizen te verwarmen. Tot op de dag van vandaag wordt turf nog steeds verbrand. Dit gebeurt onder andere in de whiskyindustrie waar de verbrande turf een rooksmaak aan 'Peated Whisky' of 'Smoked Whisky' geeft. 'Peat' is namelijk het Engels woord voor turf.
​
Er wordt steeds meer kritiek geven op de ontginning van fossiele brandstoffen omwille van de hoeveelheid broeikasgassen die er vrijkomen bij de ontginning en de verbranding ervan. Met deze pagina hopen wij u wat meer in te lichten over het feit dat een zak op turf gebasseerde potgrond wellicht minder duurzaam is dan u dacht.
Veengebieden
Gaat u soms op wandel naar de Hoge Venen, natuurreservaat de Liereman of een ander natuurreservaat bij u in de buurt? Dan heeft u wellicht de rijkdom aan soorten opgemerkt die er te vinden zijn bij aanwezigheid van water. Toch zien we sommige planten en/of dieren liever niet komen op deze unieke plekken omdat ze de plek innemen van andere kwetsbaardere soorten. Daarom is beheer van deze gebieden van groot belang om kwetsbare unieke soorten in leven te houden.
​
​
​
​
Wateropslag
Dankzij de aanwezigheid van water kunnen de unieke planten en dieren er leven. Zonder water was er geen sprake van veenvorming.
Zijn er veel veengebieden op aarde? Neen, slechts 3% van het aardoppervlak is veengebied. Toch houden deze gebieden zo'n 10% van al het zoetwater op aarde vast. Daarom zijn veengebieden belangrijke zoetwaterbronnen, ze houden als het ware ons drinkwater vast. Dit doen ze door zowel grond- als en regenwater vast te houden.
​
Koolstofopslag
Veengebieden hebben hun naam ‘koolstofreservoir’ of ‘carbon sink’ niet voor niets gekregen. Ze bevatten namelijk 30% van alle koolstof opgeslagen in de bodem op aarde. Het zijn zelfs de meest efficiënte natuurgebieden op vlak van koolstofopslag. Deze gebieden slaan twee keer meer koolstof op dan alle bossen samen. Dat is opmerkelijk want ze nemen slechts 3% in van het landoppervlak, wat zo’n 10 keer minder is dan het oppervlakte bos wereldwijd op de dag van vandaag.
​
Het is in deze veengebieden dat turf ontgonnen wordt. Dit is nefast voor de unieke soorten die er voorkomen. Bovendien verliezen veengebieden hun functie als wateropslagtank en koolstofreservoir.
Ontginning van turf
Uitstoot van broeikasgassen
Veen is een spons die water kan vasthouden. Als dit veen bij de ontginning in contact komt met lucht als gevolg van drainage start het vrijkomen van broeikasgassen zoals CO² in grote hoeveelheden. In die mate dat veengebieden netto geen koolstof meer opnemen maar eigenlijk meer koolstof uitstoten in de vorm van broeikasgassen. Dit heeft een direct effect op de klimaatveranderingen.
​
De ontginning van turf gebeurt vandaag in gebieden gelegen in Rusland, Estland, Zweden... In het verleden werden zelfs Nederland en België ooit afgegraven. Dat Nederland onder de zeespiegel ligt, is onder andere te danken aan de ontginning van turf. In achtergelaten, afgegraven veengebieden en gebieden die gedraineerd zijn om te gebruiken als weiland verliezen in 30 jaar tijd meer dan 2 meter grond aan de lucht. De koolstof waaruit turf bestaat komt in contact met zuurstof en het proces waarbij CO² gevormd wordt, blijft voortduren. Hierdoor ontsnapt de turf in grond aan de lucht en komt de grond steeds lager te liggen.. Dit proces wordt enkel stopgezet als de drainagegrachten dichtgegooid worden en water terug vastgehouden wordt.
Het proces van de ontginning start bij het draineren van het veengebied. Drainagegrachten worden gemaakt zodat het opgeslagen water via de grachten kan aflopen en het veengebied als het ware gedraineerd wordt. Alleen zo is het mogelijk het gebied te betreden voor ontginning. Hier worden zowel machines als gewone mankracht voor gebruikt. Na het draineren volgt het afgraven van de plantenlaag en vervolgens de veenlaag.
​
Herstel
Natuurlijk zijn er op de dag van vandaag ook enkele regels opgelegd om op een verantwoorde manier veen te ontginnen, waardoor turfontginners voldoen aan de normen van een bepaald label. Normen zijn bijvoorbeeld herstelverplichting en de keuze van de ontginningsplaats.
Toch duurt het herstel van veengebieden naar de toestand voor ontginning enorm lang en komen deze zeldzame soorten moeilijk vanzelf terug op een korte tijd. Bovendien is herstel duur aangezien hier arbeid voor nodig is, arbeid dient tevens betaald te worden. De kosten kunnen oplopen van 80 tot 3000 euro per hectare afhankelijk van gebied tot gebied.
Met andere woorden herstel heeft tijd, water, arbeid en geld nodig.
​
"De veenlaag neemt per jaar 1 millimeter toe en wordt na duizenden jaren te rijpen, in enkele maanden tijd kaal gegraven. "
​
Onder de indruk van dit verhaal?
Wilt u uw steentje bijdragen? Dat kan hier!
De turfvrije potgrond die wij aanbieden kan eveneens een goede groei bieden aan uw planten. Ontdek hier voor welke planten deze potgrond bestemd is.
Meer info over de duurzaamheid van onze potgrond vindt u hier!
​
Heeft u nog vragen? Aarzel dan niet contact met ons op te nemen.
